مشهورترین آهنگهای تنبور
آهنگهایی که با تنبور نواخته شده
آشنایی با ساز تنبور:
تنبور یکی از سازهای زهی است که در آن سیم‌ها از روی دسته‌ای بلند و کاسه‌ای عبور کرده و با ضربه انگشتان به صدا درمی‌آید و آن را بعضی تنبوره هم میگویند؛ البته امروزه از تنبور می‌توان به ساز محلی با دسته‌ای بلندتر و کاسه‌ای بزرگتر و منحنی تر از سه‌تار دارای ۲ یا ۳ سیم و ۱۴ پرده که به فاصله اکتاو در ساز پرده‌بندی شده، هم شناخت. در ادامهی این مطلب بیشتر با این ساز دلنواز آشنا خواهیم شد و آهنگهایی که با تنبور نواخته شده را بیشتر خواهیم شناخت.
فهرست:
- تنبور نوازی
- شکل و ساختار تنبور
- انواع تنبور با اسامی و اشکال مختلف
- تاریخچه ی تنبور
- نوازندگان تنبور
- آهنگهایی که با تنبور نواخته شده را بشناسیم
تنبور نوازی:
این ساز را با پنجه مینوازند و این خود دلیلی است بر ارتباط خانوادگی تنبور و دوتار محلی و سه‌تار که آنها نیز با انگشت (ناخن) به صدا درمی‌آیند. تنبور، دارای شخصیتی عرفانی و حماسی است و از این ساز اکثرا برای نواختن قطعات حماسی استفاده میشود، این ساز در طول سیر و سفر تاریخی و فرهنگی تنبور در نقاط و نواحی مختلف نام‌ها و شکل‌های متفاوتی پیدا کرده است.
آموزش تنبورنوازی جواد عزیزی (اهورا)
شکل و ساختار تنبور:
تنبور دارای شکمی گلابی شکل و دسته‌ای دراز است که روی آن از ۱۰ تا ۱۵ پرده بسته میشود. دسته این ساز مانند سه تار، بر سر ساز متصل است و سر آن در حقیقت ادامه دسته است که روی سطوح جلویی و جانبی آن، هر یک دو گوشی کار گذارده شده که سیم‌ها به دور آنها پیچیده می‌شوند. سیم‌های تنبور ۴ عدد و معمولاً به فواصل مختلف کوک میشود. این ساز معمولاً بدون مضراب و با انگشت نواخته میشود.
انواع تنبور با اسامی و اشکال مختلف:
تنبور قوچانی، شروانی، بغدادی، تیسفونی و انواع دو تار، چگور و قپوز. نواختن این ساز با شکل‌های مشابه هنوز در بیشتر مناطق ایران رواج دارد، اما تنبور بر اساس شکل ظاهری به دو نوع تقسیم میشود؛ تنبور کاسه‌ای که یک تکه است و تنبور چمنی که همان ترکه‌ای است و کاسه آن از تکه‌های چوب درست شده. این نوع مزیتی که برنوع اول دارد این است که هم ساخت و هم تعمیرآن راحت‌تر می باشد.
تاریخچه تنبور:
بر پایه ۳ مجسمه یافت شده در خرابه‌های شوش، تنبور دارای تاریخچه‌ای مربوط به حدود ۱۵۰۰ پیش از میلاد است. تنبور زمانی در انواع کاسه گلابی شکل رایج در ایران و سوریه ساخته میشده سپس از طریق ترکیه و یونان به باختر رفته و مدل دارای کاسه بیضی شکل آن در مصر نواخته شده است؛ از تنبور به عنوان سه‌تار باستانی ایرانیان یاد شده است که در زمان ساسانیان، خسرو پرویز و حتی قبل از آن هم نواخته میشده است. تنبور همیشه ساز نوازندگانی ایرانیان محسوب شده؛ ابن خردادبه آوازخوانی مردم ری و طبرستان و دیلم را با تنبورها نواخته است؛ اما نکته ای که باید بدانیم این است که امروزه تنبور در سرتاسر ایران رواج دارد، کانون اصلی این ساز استان‌های کرمانشاه و کردستان و نواحی شمالی لرستان است؛ این ساز در این مناطق با نام‌های تَمیُرَه، تَمیرَه، تموره و تمور شناخته میشود. جالب است که بدانیم در منطقه‌ای کردنشین ترکیه به نام دیار بکر نوعی از تنبور که به باقلما با کاسه‌ای بزرگ و ۵ تار و حدود ۲۰ دستان رایج است که با مضراب نواخته میشود.
تنبورنوازی رضا علی آبادی (بنیامین)
نوازندگان تنبور:
این ساز کهن در طول تاریخ اساتید و نوازندگان چیره دستی و ماهری به خود دیده است، اما حالا میخواهیم با نوازندگان امروزی آن بیشتر آشنا شویم.
- استاد خلیل عالی نژاد
- استاد علی اکبر مرادی
- استاد فرید الهامی
- استاد حیدر کاکی
- استاد سید علی جابری
- استاد سهراب پورناظری
همچنین می توان اشاره کرد به خوانندگان نامداری که در اجراهای خود تنبور مینوازند به عنوان مثال:
- همایون شجریان
- علی زند وکیلی
- بیژن کامکار
این اساتید و نوازندگان خبره و هنرمند در نواختن و درس دادن تنبور در 30 سال گذشته هستند؛ اما بدانید که این لیست میتواند به مراتب بیشتر شود و ادامه پیدا کند که همیشه باعث افتخار است.
تعدادی از آهنگهایی که با تنبور نواخته شده را بشناسیم:
امیدواریم از دست چین نواهای دلنشین تنبور، این ساز کهن و اصیل ایرانی لذت ببرید.
- مقام شاخوشینی
- پریشان یار
- نوای كهن
- نوای تنبور
- یاد یار
- آواز عشق
- وصل یار
- قطعه‌ی وه‌هار (بهار)
- آلبوم مقام باستانی
- آلبوم بانگ سحری
- آلبوم سماع مستانه
- نظم های تنبور
این قطعات دلنشین، گوش مخاطبان و دوست داران این ساز را همیشه و همیشه نوازش میکند، اما مانند هر لیست دیگری، این لیست هم میتواند بسیار بیشتر ادامه پیدا کند و قطعات و آلبومهای فاخر دیگری از نواختن تنبور که شهرت دارند نام برده شوند.
نتیجه گیری:
همان طور که دیدید در این مطلب از معرفی تاریخچه شروع کردیم و به موسیقی های ماندگاری که با تنبور، این ساز اصیل، دلنشین و کهن ایرانی پرداختیم تا دوست داران و علاقه مندان به این ساز بتوانند از این مطلب استفاده کنند، اما برای یادگیری آن چه باید کرد؟ این سوال مهم را ما در ماژورین پاسخ میدهیم، با اساتیدی با تجربه و ماهر، ساختار نوین تدریس و محیطی که در آن اولویت با یادگیری هرچه بهتر هنرجوست. به ماژورین سر بزنید.
منبع: سایت آموزش آنلاین ماژورین
