دیوان
دیوان، سازی مضرابی از خانواده تنبور است که برخاسته از فرهنگ کردی میباشد. این ساز در مناطق کردستان عراق، ایران و سوریه بسیار رایج بوده و انواع خاصی از آن نیز در مناطق کرد نشین ترکیه وجود دارد.
تاریخچه ساز دیوان
تاریخچه ساز دیوان به مناطق کردنشین ترکیه (کرمانج)، ایران و عراق میرسد. ساز دیوان علاوه بر این مناطق، در بوکان، مهاباد، سنندج و کرمانشاه نیز رایج است. با وجود اینکه این ساز در این مناطق قدمت چندانی ندارند، اما طرفداران و علاقهمندان زیادی را با خود همراه ساخته است.
در ترکیه، دیوان با نام تنبور نیز شناخته میشود و در بسیاری از ملودی های اصیل مردم آن منطقه، مورد استفاده قرار میگیرد.
ساختار ساز دیوان
این ساز با مضراب پلاستیکی یا سر انگشتان دست نواخته میشود. دیوان را در اندازههای مختلفی از جمله سایز کوچک (جُرا)، سایز متوسط (دسته کوتاه)، و سایز بزرگ (دسته بلند) میسازند. سایز بزرگ این ساز را در اصل دیوان مینامند که کاسهای شبیه به سه تار، ولی بزرگتر دارد.
دستهی دیوان دارای 24 پرده است که هر کدام جا به جا میشوند. این ساز 7 سیم دارد که دوتای آن واخوانند. از 7 گوشی دیوان، 4 گوشی روی جایگاه یا صفحه و 3 گوشی در کناره ها قرار میگیرند. در منتهاالیه قسمت صاف بدنه، طنین نصب شده است. در قسمت زیرین دیوان نیز سوراخی صوتی به بعد 35 میلی متر وجود دارد.
انواع دیوان
جورا
تانبورا
باغلاما دسته کوتاه
باغلاما دسته بلند
ساز دیوان
ساز میدان
کوکهای دیوان
کوک کارا
کوک باغلاما
کوک مستزاد
کوک میسکیت