درباره سه تار 

 

سه تار از سازهای زهی زخمه ای موسیقی ایران است . در ساخت این ساز از چوب ، فلز ، زه و یا نایلون استفاده می شود . وسعت صوتی سه تار حدود  سه اکتاو بوده و معمولا با ناخن انگشت سبابه نواخته می شود .

 

سه تار ، سازی کهن بوده که از گذشته در نواحی مرکزی آسیا و خاورمیانه رواج داشته است .

 

 

نواختن سه تار 

 

سه تار در حالت نشسته و به صورت افقی بر روی ران پا قرار گرفته و نواخته می شود . نوازنده سر انگشتان دست چپ را روی پرده های دسته حرکت داده و با ناخن سبابه دست راست به آن زخمه می زند.

 

 

اجزای سه تار

 

 

ساز سه تار دو قسمت کاسه و دسته دارد و در انتهای دسته آن سرپنجه قرار گرفته است . سایر اجزای سه تار به شرح زیر است :

 

 

 

 

قسمت های مختلف سه تار 

 

کاسه طنینی سه تار :

 

کاسه ای گلابی شکل و از جنس چوب که هم از یک تکه و هم از ترک های متصل شده ی چوب ساخته میشود . جنس این کاسه معمولا از چوب توت است .

 

 

صفحه رو :

 

صفحه ای از جنس چوب و دارای سوراخ هایی کوچک بر روی خود که امکان  خروج صدا را از کاسه طنینی میسر می سازد .

 

 

خرک سه تار :

 

از جنس چوب و با طول تقریبی 4 سانتی متر ارتفاع 7 میلی متر است . روی خرک شیارهایی وجود دارد که سیم از روی آن ها عبور میکند . 

 

 

دسته سه تار :

 

دسته سه تار در مقایسه با کاسه ی آن باریکتر بوده و به صورت لوله ای توپر به قطر تقریبی 2.5 و طول 40 تا 50 سانتی متر و از جنس چوب است . دسته از یک طرف به کاسه و از طرف دیگر به سرپنجه متصل میشود .

 

 

پرده سه تار :

 

نخ هایی باریک از جنس روده ی حیوانات و یا ابریشم هستند که وظیفه شان تقسیم بندی فواصل موسیقایی است .

تعداد این پرده ها 26 عدد بوده که یکی از آنها قبل از شیطانک بسته میشوند .

 

 

شیطانک :

 

بین قسمت اصلی دسته و پنجه قرار گرفته و جنس آن از استخوان و یا پلاستیک است . کاربرد آن هدایت و تقسیم بندی سیم ها در قسمت بالای دسته است . 

 

 

سرپنجه :

 

سرپنجه در ابتدای طول دسته و از جنس چوب است . تعداد  4 گوشی دو به دو در طرفین آن قرار میگیرد. گاهی داخل آن خالی و سیم ها مثل تار بسته می شود و گاهی در امتداد دسته قرار میگیرد . در این صورت سیم ها به طرف بیرون سرپنجه به دور گوشی ها بسته می شود . 

 

 

سیم گیر:

 

از دیگر اجزای سه تار و از جنس چوب یا استخوان است . در انتهای بدنه کاسه نصب شده و گره سیم ها به شیار روی آن می افتد .

 

 

تعداد و جنس سیم ها :

 

سه تار 4 سیم فلزی با ضخامت های متفاوت دارد . سیم یکم ، معروف به سیم سفید ، از جنس فولاد و سیم دوم برنزی است . سیم سوم هم جنس و هم اندازه ی سیم یکم و چهارمین سیم زرد رنگ و قطورتر از سایر سیم هاست . 

 

 

گوشی :

 

با پیچاندن گوشی میتوان سه تار را کوک کرد .