سنتور
تایخچه‌ی ساز سنتور
آثار و حکاکی‌های به جا مانده از دوره‌های آشوری و بابلی نشان می‌دهند که افراد، سازی شبیه به ذوزنقه را با طناب و یا نخی به گردنشان آویخته و آن را مینوازند. خاستگاه دقیق سنتور مشخص نیست، اما شواهد حکایت از آن دارند که ایرانیان در دوران پیش از اسلام سازی به نام "کونار" که شبیه به سنتور امروزی است را مینواختند. این ساز از ایران به نقاط مختلفی راه یافته است، در چین آن را با نام "یان-کین"، در اروپای شرقی "دالسی مر" و در انگلستان "باترفلای" میشناسند.
اجزای سنتور
سنتور از سازهای زهی-ضربه‌ای است که شکلی هندسی و کاملا منظم دارد. این ساز از یک جعبه‌ی صدای ذوزنقه‌ای ساخته شده است که بلندترین ضلع موازی آن نزدیک به نوازنده قرار دارد و دو ضلع با طول برابر، دو ضلع موازی را قطع می‌کنند.
بلندترین ضلع سنتورهای معمولی ۱۰سانتی‌متر و کوچکترین ضلع ۳۵ سانتی‌متر است.
جعبه صدا حدود ۸ تا ۱۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد و کاملا از چوب گردو ساخته میشود. سنتور از گسترده‌ترین سازهای ایرانی است که محدوده صدا‌دهی‌اش از ۴ اکتاو هم فراتر می‌رود.
دو ردیف پل چوبی که "خرک" نامیده می‌شوند، روی سطح فوقانی سنتور قرار دارند. در هر ردیف ۹ خرک قرار دارد که فضای سنتور را به ۴ قسمت تقسیم می‌کند. هر قسمت با توجه به جنس سیم‌های گذرنده از روی خرک‌ها، وظیفه‌ی تولید دامنه‌‌ی معینی از صدا‌هارا با بسامد خاصی دارد.
کوک کردن ساز سنتور کاری سخت و زمان بر است، حتی اگر یکی از چهار سیم در سنتورهای امروزی صدایش با باقی سیم‌ها تفاوت اندکی هم داشته باشد، صدای نت‌ها کاملا اشتباه می‌شوند.
هر سیم در سطح جانبی (کلاف راست) سنتور به یک گیره که "گوشی" نام دارد، پیچیده شده که این گوشی توسط وسیله‌ای به نام "چکش" یا "کلید"، می‌چرخد. بنابراین طول سیم متغیر است و بسامد آن نیز تغییر می‌کند. در طرف دیگر، هر سیم توسط یک قلاب به زائده‌ای به نام "سیم گیر" وصل میشود.
انواع سیم در سنتور
سنتور دو نوع سیم دارد:
سیم‌های "زردِ" از جنس برنج که صدای بم را تولید می‌کنند و روی خرک‌های ردیف راست قرار می‌گیرند و سیم‌های "سفید" که از جنس آلیاژ نیکل هستند و برای تولید صدای زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیم‌ها روی خرک‌های سمت چپ مستقر شده‌اند. در گذشته که سیم‌های مفتولی وجود نداشت از روده‌ی گوسفند به جای سیم استفاده می‌کردند.
نوازندگی سنتور با دو چوب نازک به نام "مضراب" یا "زخمه" صورت می‌گیرد.
انواع سنتور در ایران
سنتورهای متفاوتی با کاربردهای مختلفی در ایران رواج دارند، از جمله سنتورهای ده، یازده و دوازده خرک، سنتور لا کوک، سنتور سی کوک، باس، باریتون، کروماتیک و کروماتیک بم، اما معروف‌ترین شان سنتور سُل کوک ۹ خرک نام دارد که دارای ۷۲ سیم است. از معروف‌ترین سنتور نوازان ایرانی می‌توان به محمد صادق خان، حبیب سماعی، پرویز مشکاتیان، پشنگ کامکار و اردوان کامکار اشاره کرد.
در ماژورین آموزش آنلاین سنتور توسط بهترین مدرسین کشور ارائه میشود و شما می‌توانید در هر کجا که هستید از این آموزش‌ها استفاده کنید.
منبع: سایت آموزش آنلاین ماژورین
