عود
عود یا رود، از رایجترین سازهای موسیقی سنتی ایران بوده و ظاهر آن به شکل گلابی و از جنس درخت توت یا آبنوس است. عود از جمله سازهای زهی- زخمهای با کاسه طنینیای بزرگ و طول 85 سانتیمتر است. برای نواختن این ساز که سمبل موسیقی ایرانی نیز میباشد، باید آن را به صورت افقی روی ران پا قرار داد.
ساز عود دستهای کوتاه و کاسهای بزرگ با ۱۰ تا ۲۳ سیم دارد. برخلاف دیگر سازهای زهی-زخمهای، عود پرده بندی ندارد.
واژهی عود در واقع عربی شدهی واژهی فارسی رود میباشد که به معنای سیم در سازهای زهی است. ساز عود بعد از اینکه به اروپا رفت، "لوت" نام گرفت که از نگارش کلمهی "العود" به وجود آمده و به تدریج به لوت تبدیل شد.
عود بم ترین صدا را در بین سازهای زهی دارد. از این ساز هم در تکنوازی و هم در گروه نوازی بهره میبرند و از نام آشناترین نوازندگان این ساز میتوان به منصور نریمان، حسن منوچهری، ارسلان کامکار و عبدالوهاب شهیدی اشاره کرد.
قسمتهای مختلف عود
کاسه طنینی و صفحه رو:
این قسمت گلابی شکل بوده و از طول به دو قسمت مساوی تقسیم شده و از ترکهای چوب به هم پیوسته ساخته شده است. صفحهی رویی عود از جنس چوب است و معمولا برای صدادهی بهتر از چوب کاج در ساخت این قسمت بهره میبرند. دو دایره کوچک و یک دایره بزرگ برای خروج صدا از کاسه، روی صفحه قرار گرفتهاند و یک خرک در پایین صفحه قرار دارد.
پل:
از سمت داخل کاسه 5 پل افقی متصل شده، که از تغییر شکل یافتن صفحه جلوگیری میکنند.
خرک و سیم گیر:
خرک عود قطعهای چوبی به طول تقریبی 10 سانتیمتر است که در پایین کاسه قرار میگیرد و روی آن شیارهای کم عمقِ وترها ایجاد شده اند. در ساخت بعضی عودها، وترها به سیمگیر انتهایی بدنه وصل میشوند و در بعضی دیگر، خرک وظیفهی سیم گیری را نیز دارد. معمولا خرک را مستقیما روی صفحه نمیچسباند و بینشان تکهای چوب یا صدف قرار میدهند.
دسته:
عود دارای دستهای کوتاه و چوبی، به اندازهی یک سوم طول کاسه و قطر 10 سانتیمتر است.
سرپنجه:
محفظهای است توخالی که در ابتدای طول دسته و کمی متمایل به عقب قرار میگیرد. سرپنجه محل قرار گرفتن گوشیهاست.
شیطانک:
قطعهی چوبی، باریک و کم ارتفاعی که بین دسته و سرپنجه قرار گرفته و وترها از درون شیارهای کم عمق آن عبور میکنند.
تعداد و جنس وترها:
عود ۱۰ وتر دارد که و به دو باهم کوک میشوند. جنس وترها از زه (روده تابیده گوسفند) یا ابریشم تابیده با روکش فلزی و سیمهای نایلونی با ضخامتهای متفاوت است.
وسعت:
صدای عود حدودا ۲ اکتاو وسعت دارد.
مضراب:
جنس مضراب عود معمولا از پر پرندگان بزرگ و یا پلاستیک نرم است ک با انگشتان دست راست گرفته میشود.
در ماژورین آموزش آنلاین عود توسط بهترین مدرسین کشور ارائه میشود و شما میتوانید در هر کجا که هستید از این آموزشها استفاده کنید.
منبع: سایت آموزش آنلاین ماژورین