درباره ی قانون

 

ساز قانون از سازهای قدیمی ایران و از دسته‌ی سازهای زهی-زخمه‌ای می‌باشد.  این ساز از لحاظ ظاهری شبیه به  ساز سنتور و از لحاظ نواختن شبیه به ساز چنگ است.  

 

 تاریخچه ی ساز

 

ساز قانون اصالتی ایرانی داشته دارد، اما پس از اسلام این ساز وارد موسیقی عرب نیز شد. این ساز تا دوران صفویه در ایران بسیار رایج بود اما پس از حمله‌ی افغان ها به ایران و سقوط امپراطوری صفوی، مانند بسیاری از دیگر سازها و جلوه‌های هنری، این ساز نیز به فراموشی سپرد شد. 

قدیمی ترین سندی را که می‌توان به این ساز نسبت داد، کتاب موسیقی الکبیر فارابی است. فارابی در این کتاب با بررسی دقیق سازهای رایج زمان خود، اسناد ارزشمندی را درباره‌ی سازهای مختلف به یادگار گذاشته است. 

 

ساختمان ساز

 

تعداد سیم های ساز قانون از 68 تا 84 متغیر است که از روده ی  گوسفند یا نوعی نایلون درست شده،جالب است بدانید که هر سه سیم قانون هم صدا کوک میشوند و یک  صوت تولید میکنند. به همین جهت داریم:

تعداد وسعت=تعداد سیم/3

سمت راست ساز که اندازه  تقریبی اش 40 سانتی متر است به طور قائم قرار دارد به 5 خانه ی هم اندازه تقسیم شده است که روی آن ها را با پوست می پوشانند.

و اما سمت چپ نوازنده که اهمیت زیادی در صدای تولیدی دارد، زیرا در محلی که سیم ها به گوشی وصل میشوند، به ازای هر سه سیم 16 کلید وجود دارد که نوازنده با استفاده از این کلیدها میتواند صدای ساز را به دلخواه زیر و بم کند.

لازم است در این قسمت بگوییم که سازندگان مصری از بهترین سازندگان این ساز در  جهان هستند.

 

اجزای ساز قانون

 

جعبهٔ ذوزنقه شکل ساخته شده از چوب

 

پرده گردان: کلیدهای کوچک و متحرک که در سمت چپ ساز بعد از شیطانک نصب شده و باعث تغییر صدا می‌شود.

شیطانک

محل گرهِ سیمها

سیم‌ها

گوشی

خرک

پایهٔ خرک

شبکه‌های صوتی

صفحهٔ رو

صفحهٔ زیر

ضلع کوچک

ضلع بزرگ

پوست

حلقه‌های مضراب

مضراب

کلید کوک

 

انواع 

 

به طور کلی یک ما یک نوع ساز قانون داریم که در کشورهای مختلف با وسعت های مختلف  شناخته و نواخته میشود.برای مثال:

قانون های مصری:26 صدایی

قانون های ترکیه:24و25 صدایی

قانون های ارمنی:22 صدایی

قانون های ایرانی:27 صدایی

 

کوک

 

کوک این ساز از طریق 26 گوشه ی سمت چپ امکان پذیر است.

 

زخمه یا مضراب

 

مضراب که ضروری ترین ابزار برای نواختن قانون هست ، از دو حلقهٔ فلزی از جنس نقره، ورشو، برنج و… که پهن و مدور می باشد ،تشکیل شده، مضراب هایی که داخل حلقه قرار می‌گیرد از شاخ گاو، گوزن، بز کوهی و…درست شده اند.

 

طریقه نواختن

جالب است که بدانید در نواختن قانون علاوه بر طریقه ی نواختن ، طریقه ی نشستن نیز حائز اهمیت است، یعنی در حالت نوازندگی اعضاء بدن باید  به شکل خاصی قرار گیرند که در اینجا ما چند مورد را ذکر میکنیم:

کمر کاملا صاف باشد.

زاویه بین ساعد و بازو قائم باشد.

دست‌ها روی سیم‌ها تکیه نکند.

آرنج‌ها درون بدن قرار گیرند.

 

منبع: سایت آموزش آنلاین ماژورین