نوازندگان سازی سحرآمیز
بهترین دیوان نوازان
اگر بخواهیم ساز زیبای دیوان را به صورت مختصر به شما عزیزان معرفی کنیم، باید بگوییم دیوان در شاخه ی سازهای مضرابی است. این ساز خوش صدا یک ساز کردی است و یکی از سازهای خانواده تنبور به حساب می‌آید، که غیر از کردستان ایران در مناطق کردنشین عراق، ترکیه و سوریه استفاده می‌شود و انواع خاصی از آن در مناطق مختلف کردستان ترکیه وجود دارد. ساز دیوان به نسبت هم خانواده ی خوش صدایش تنبور، اندازه بزرگتری دارد. اما در این مطلب ما فقط نمی خواهیم که راجع به خود ساز دیوان صحبت کنیم بلکه می خواهیم به بهترین دیوان نوازان هم بپردازیم و آن ها را به شما علاقه مندان معرفی کنیم. اما لازمه ی آن حتما پرداختن به تاریخچه و ساختار ساز دیوان هم هست تا شما بتوانید با درک و شناخت بهتری متوجه کار خارق العاده ی نوازندگان ساز دیوان باشید. پس به مطالعه ی این مطلب ادامه دهید.
فهرست:
- تاریخچه مختصری از ساز دیوان
- ساختار ساز دیوان
- بهترین دیوان نوازان
- نتیجه گیری
تاریخچه ی ساز دیوان:
همان طور که در ابتدا به آن اشاره کردیم، نواختن این ساز بیشتر در بین مردم کردستان ترکیه (مناطق کرمانج)، کردستان ایران و کردستان عراق (شمال عراق) رایج است. در واقع میان مردمی که زبان و فرهنگ و رسوم یکسان و مشابهی دارند متداول است. امروزه دیوان در بوکان، مهاباد، سنندج و کرمانشاه مورد استقبال بیشتری است و در این مناطق ندارد مشتاقان فراوانی پیدا کرده است. دیوان در کردستان ترکیه دوستداران فراوانی دارد و البته که برای اجرای ملودی های سنتی از آن استفاده می شود. مردم کرمانج کردستان ترکیه به این ساز را تنبور می گویند و در این منطقه می توان اصیل ترین ملودی ها را از زبده ترین نوازندگان این ساز شنید. تاریخچه ساخت دیوان در حدود ۴۰۰ سال پیش در شهر فیرورق (پره) از نواحی شهر «خوی» است. گمان می‌رود که دیوان و سازهای هم‌خانواده آن محصول تغییر و تحولاتی است که روی ساز ترکی قوپوز انجام‌شده. چون کاسه دیوان بسیار بزرگ است به سختی می‌توان آن را به صورت یک تکه ساخت، بنابراین آن را به صورت پروانه‌ای یعنی چسباندن تکه‌های هلالی شکل چوب خم شده، می‌سازند. چوب این ساز معمولا از جنس توت سیاه، گردو، سرخ‌دار یا گلابی است.
ساختار ساز دیوان:
این ساز در اندازه های مختلف ساخته می‌شود که نوع کوچک آن را "جُرا" و نوع متوسط که دسته ی آن کوتاه است را باغلاما دسته کوتاه یا چوغور، نوع بزرگ یا دسته بلند را در اصل دیوان می گویند. باید بدانیم که در ایران بین دسته کوتاه و دیوان فرقی قائل نیستند ولی تعداد پرده های دیوان کمی بیشتر است و کاسه‌ای بزرگتر دارد که کاسه ای بسیار بزرگ تر از سه تار دارد. دسته ی دیوان دارای ۲۴ پرده است و پرده ها جا به جا می شوند. دیوان ۹ و یا ۷ سیم دارد. در نوع ۹ سیم، سیم ها به صورت ۳ تایی قرار گرفته و هم فرکانس کوک می شوند. در نوع ۷ سیم، سیم ها بصورت سه-دو-دو قرار می گیرند و هر گروه سیم هم کوک هستند. در هر دو نوع دیوان، سیم های آخر واخوانند. از تعداد گوشی ها ۴ گوشی روی جایگاه یا صفحه گوشی ها و سه گوشی در کنار آن ها قرار دارند. سیم گیر (سیم‌بست) مشابه تار و سه تار و تنبور در انتهای صفحه ی دیوان نصب می شود. قسمت تحتانی کاسه، سوراخی صوتی به قطر ۳۵ میلی متر قرار دارد. دیوان با مضراب پلاستیکی نواخته می شود. نوازنده، موقع اجرا، انگشت میانی خود را بر کاسه طنین می زند.
بهترین دیوان نوازان
- شوان پرور
- اردال ارزنجان
- اورهان گنجه بای
- دیار درسیم
این اساتید مطرح، از نوازندگان شناخته شده ی ساز دیوان در جهان هستند که توانسته اند نام و طنین صدای دلنشین این ساز را به گوش علاقه مندان به موسیقی برسانند. شاید بهتر باشد که بگوییم نوازندگان این ساز شگفت انگیز نسبت به نوازندگان دیگر سازها خیلی شناخته شده نیستند. اساتیدی مثل، استاد علیجانی یا استاد جواد عزیزی که به اهورا شهرت داشته و استاد دیوان آموزشگاه ماژورین است. شنیدن ساز این اساتید همواره مخاطبان و شنوندگان موسیقی را ذوق زده کرده و به وجد می آورد.
نتیجه گیری:
در اینجا درباره خود ساز زیبای دیوان و هم نوازندگان و اساتید آن کمی صحبت کردیم. لازم است به شما که به یادگیری آن مشتاق هستید بگوییم که ذوق و اشتیاق خیلی مهم و تعیین کننده است اما، یادگیری ساز دیوان سختی های خود را دارد. پس حتما داشتن پشتکار می تواند سرعت را به معادله ی یادگیری دیوان اضافه کند. اما مهم ترین بخش چیست؟ یادگرفتن این ساز از استادی است که می تواند بیش از فقط روتین کار را بیاموزد. استادی که قدم فراتر بگذارد، فوت و فن ها را بیاموزد آن هم در آموزشگاهی که هدفش بالاتر بردن سطح آگاهی و اطلاعات هنرجویان است. آموزشگاه ماژورین، همان جا است.
منبع: سایت آموزش آنلاین ماژورین
