قطعاتی با نوای سحرانگیز تار
ده تا از بهترین قطعات نواخته شده با تار
اگر بخواهیم مختصری در مورد ساز تار صبت کنیم باید بگوییم که این ساز اصیل و خوش صدای ایرانی در گروه سازهای زهی است که با مضراب نواخته می شود. شاید جالب باشد بدانید که این ساز سحرآمیز نه فقط در ایران، که در کشورهای همسایه هم محبوبیت بسیار زیادی دارد و همچنان در بخشهای جداشده از ایران مثل تاجیکستان، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و بخشی از نواحی نزدیک قفقاز هنوز تار نقشی بسیار مهم در موسیقی سنتی آن ها ایفا می کند. واژه تار، خودش در فارسی به معنی رشته است. شاید جالب باشد که بدانید در گذشته تار ایرانی پنج سیم یا پنج تار داشت. غلامحسین درویش یا درویش خان، سیم ششمی به آن اضافه کرد که همچنان به کار می رود. اما کمتر ملودی اصلی را با آن اجرا می کنند، از نظر پشتیبانی برای چهار مضراب ها و رنگ هایی که ملودی اصلی آن روی سیم های سفید (دو) و زرد (سل) اجرا می‌شود به کار می برند. اما در این مطلب، هدف ما فقط صحبت از ساز تار نیست، بلکه ما می خواهیم 10 تا از بهترین قطعاتی که با تار نواخته شده را به شما معرفی کنیم. برای ادامه ی مطلب کمی هم به تاریخچه ی تار خواهیم پرداخت. پس مطلب ما را از دست ندهید.
فهرست:
- تاریخچه ی تار
- 10 تا از بهترین قطعاتی که با تار نواخته شده است
- نتیجه گیری
تاریخچه ی تار:
اگر بخواهیم راجع به تاریخچه ی تار، این ساز اصیل صحبت کنیم باید بدانیم که می گویند، تار از زمان فارابی (حدود سال ۲۶۰ هجری – سال ۳۳۹ هجری) موسیقیدان معروف ایرانی وجود داشته و بعد از او توسط صفی الدین ارموی و دیگران به سمت کمال پیش رفته است. نواختن این ساز در زمان حکومت زندیه، در شیراز متداول و مرسوم بوده است. با این همه، نام نوازنده ی مشخصی از این ساز در منابع دوره ی زندیه دیده نمی شود و به همین دلیل، احتمالاً این ساز در آن دوره نام دیگری داشته است. ساز تار با شمایل و مشخصات کنونی (کاسه و نقاره شبیه به دل رو به روی هم، با دسته ای متصل دارای ۶ سیم طبق تصویر بالا) از زمان قاجار دیده شده است. مرتضی حنانه (استاد موسیقی ایرانی) در کتاب گام های گمشده، تار را ساز ملی ایرانیان می‌داند. روح‌الله خالقی (استاد موسیقی ایرانی) در کتاب سرگذشت موسیقی می‌گوید: ساز (تار) به همراه نام سازهایی دیگر در شعر فرخی سیستانی شاعر ایرانی (۳۷۰–۴۲۹) ذکر شده است (هر روز یکی دولت و هر روز یکی غژ * هر روز یکی نزهت و هر روز یکی تار). ساز تار ساخته و پرداخته ذوق ایرانی است (منحنی و قوس‌هایی که در ساخت تار دیده می‌شود در خوشنویسی و نقاشی و مینیاتور و معماری ایرانی جاری و ساری است) و طی سال های متمادی کامل و کاملتر شده است. آخرین اصلاحات توسط درویش خان استاد موسیقی ایرانی(۱۲۵۱تهران_۲ آذر ۱۳۰۵تهران) با افزودن سیم ششم جهت تکمیل و وسعت دامنه صوتی تار انجام پذیرفته است. تار دارای ۲۸ پرده است (یعنی کمتر از سه اکتاو). آخرین الگوی منحصربه‌فرد ساخت تار نیز متعلق به سازگر مشهور ایرانی استاد یحیی دوم (۱۲۵۴–۱۳۱۰ه.ش) می باشد. چه به لحاظ شاخص فنی و چه از لحاظ ذوقی همچنان که گره چوب را به شکل متقارن روی کاسه تار (در اصطلاح چهار گل) طراحی می‌نموده. جنس چوب کاسه تار از درخت توت و دسته ی آن از چوب گردو است. نکته ای که شاید خیلی از ما ایرانیان ندانیم این است که در دسامبر ۲۰۱۲، یونسکو هنر اجرای آذربایجانی تار را در فهرست میراث فرهنگی و معنوی خود ثبت کرد. البته این امر مورد اعتراض جامعه هنری ایران (از جمله خانه موسیقی ایران) هم واقع شده است.
10 تا از بهترین قطعاتی که با تار نواخته شده است:
پیش تر از شروع این قسمت بگوییم که اساتید و هنرمندارن این رشته ممکن است نظرات مختلفی در انتخاب این 10 اثر داشته باشند که ما با احترام آن را می پذیریم. قصد ما بیشتر معرفی آثار این هنرمندان و آشنایی هر چه بیشتر مردم عزیزمان و علاقه مندان به ساز سحر انگیز تار است. بر خلاف آن چه که در مطالب معمول آثار برتر را از دوره های پیشین شروع می کنند. ما می خواهیم از حالا به عقب برویم.
1- شرق اندوه – استاد کیوان ساکت
2- گریه ی بید – استاد محمد رضا لطفی
3- سه گاه – استاد حسین علیزاده
4- ماهور – استاد حسین علیزاده
5- زبان تار – استاد جلیل شهناز
6- آوای شهناز – استاد جلیل شهناز
7- رنگ اصفهان – استاد درویش خان
8- مارش ایران – استاد علینقی وزیری
9- به یاد دوست – استاد فرهنگ شریف
10- همیشه درمیان – استاد محمدرضا لطفی
نتیجه گیری:
حالا که با نام تعدادی از بهترین قطعات تار در موسیقی ایرانی و نوازندگان آن قطعات آشنا شدیم بدانیم که عشق، علاقه و پشتکار بسیار در یادگیری این ساز سحر انگیز و خوش صدا بسیار موثر است و باعث پیشرفت هر کسی خواهد شد. اما در نهایت داشتن استادی ماهر که عاشق کار خود باشد و مجموعه ای که جز پیشرفت هنرجویانش هدفی نداشته باشد؛ می تواند شاگردانی ممتاز بیافریند. آموزشگاه ماژورین، همان جا است.
منبع: سایت آموزش آنلاین ماژورین
